از : احسان امین جواهری
از وب سایت راهنمای اصفهان
یکی
از مسیرهای شاخص گردشگری استان اصفهان مسیر اصفهان به منطقه کویری ورزنه است.در
این مقاله تعدادی از نقاط دیدنی و شاخص ترمسیر مذکوراعم از آثار طبیعی و تاریخی را
معرفی مینماییم.اختصاص زمان کافی برای همه آنها مستلزم دو تا سه روز زمان است اما
با این وجود میتوانید به سادگی سفری یک روزه را برنامه ریزی کنید و بر حسب سلیقه و
علاقه مندی خود برای دیدن زیبایی های این مسیر اولویت بندی کنید.
زمان
:
عموما روزهای کویر گرم و شبهای آن سرد است بنابراین در صورتی که تجهیزات مناسب
کمپینگ و شب مانی ندارید و تنها قصد گردشگری دارید ، یک روز پاییزی یا زمستانی را
برای سفر به ورزنه انتخاب کنید.در واقع آبان تا اسفند ایده آل است.طول روزها کوتاه
است بنابراین برای بهره مندی بیشتر سعی کنید پیش از سپیده دم حرکت کنید تا از
روشنایی روز حداکثر استفاده را بنمایید.
مسیر
:
از خیابان آبشار دوم در شهر اصفهان که منتهی به شهر بازی میشود حرکت خود را به
سمت شرق شروع می کنید.مسیر ما کاملا به موازات رودخانه زاینده رود است و تنها یکی
دو بار جاده رودخانه را قطع میکند.با طی کردن بیش از 100 کیلومتر از روستاهای دشتی
، زیار ، برسیان ، کلیشاد ، اژیه و کفران عبور کرده و به شهر ورزنه می رسید و
سرانجام از همین مسیر نیز به اصفهان بازمیگردید.بیشتر نقاط دیدنی که به شما معرفی
خواهیم نمود نیز درهمین فاصله قرار دارد و تنها برای دیدن بند شاخ کنار ، تالاب
گاوخونی ، کوه سیاه و قلعه خرگوشی بایست از شرق ورزنه جاده خاکی تالاب را طی کنید
و برای دیدن گاوچاه و تپه های ماسه ای کویر ورزنه نیز بایستی کمی وارد جاده
آسفالته جنوب ورزنه (جاده خارا یا حسن آباد) شوید.
وسایل
مورد نیاز :
بنزین برای تا حداکثر 300 کیلومتر رانندگی ، تجهیزات ضروری فنی
اتومبیل ، اطلس راهها ، لباس گرم ، بادگیر ، عینک و کلاه و کرم ضد آفتاب ، کیف
کمکهای اولیه ، کفش راحت پیاده روی و صندل ، صبحانه ، ناهارو عصرانه ، آب و
تننقلات ، دوربین عکاسی و فیلمبرداری
معرفی
دیدنیهای مسیر اصفهان به ورزنه
:
منار
تاریخی زیار :
روستای
زیار در 30 کیلومتری اصفهان قرار دارد و جاده اصفهان به ورزنه از میان آن عبور
میکند.میدان نسبتا بزرگی درزیار قرار دارد.از اصفهان که به آن میرسید جاده سمت
راست به قلعه شور و حسن آباد میرود و جاده سمت چپ که مسیر گردشگری ماست به سمت
اژیه و ورزنه میرود.برای دیدن منار زیارباید خیابان آسفالته روبرو که به روستای چم
میرود را انتخاب کنید.پس از تنها 2 کیلومترحرکت در خیابان مذکور منار بلند زیار
دقیقا سمت چپ شما قرار گرفته است اما چون حدود 600 متر با شما فاصله دارد حدود 500
متر دیگر ادامه دهید تا سمت چپ خیابان ، جاده خاکی و کانال کوچک آب را ببینید. از
کنار کانال آب وارد جاده خاکی شوید و با چند پیچ مختصربه سمت منار
تغییر جهت دهید تا به پای منار برسید.طول جاده خاکی مذکور تنها حدود 1 کیلومتر
است.میتوانید با طی کردن راه پله طولانی به بالای منار هم برسید و مناظر اطراف را
تماشا کنید.منار45 متری زیار به عنوان بلندترین بنای شرق اصفهان بسیار دیدنی است و
توصیه میشود آن را از دست ندهید.در نهایت برای ادامه مسیر به سمت ورزنه به زیار
بازگردید.
مسجد
برسیان :
بلافاصله
پس از زیار جاده از طریق پلی به شمال رودخانه زاینده رود میرود.در کیلومتر 40
اصفهان به ورزنه جاده دقیقا از میان روستای برسیان میگذرد و در انتهای روستا و پس
از ورود به کوچه ای در سمت راست خود (جنوب ) میتوانید مسجد زیبا و تاریخی برسیان
را ببینید.منار 35 متری و محراب این مسجد در نوع خود بسیار با ارزش هستند.
پل
تاریخی اژیه :
در
کیلومتر 77 به سه راهی می رسید.جاده سمت چپ به سمت هرند و کوهپایه میرود.شما باید
برای رفتن به ورزنه جاده سمت راست را انتخاب کنید.پس از تنها 3 کیلومتر و قبل از
ورودی روستای اژیه مجددا جاده از رودخانه زاینده رود عبور میکند و به جنوب آن
میرود.پل تاریخی اژیه که متعلق به دوران صفویه است دقیقا در سمت راست شما هنگام
عبور از پل ماشین رو روی رودخانه خودنمایی میکند.متاسفانه بازسازی غیر حرفه ای این
پل زیبا لطمه فراوانی به آن زده است.
برج
های کبوتر اژیه :
پس
از اژیه و پل تاریخی آن در سمت شمال جاده و در میان کشتزارها دهها برج کبوتر قرار
دارد که بیشتر آنها تبدیل به مخروبه شده اند اما هنوز دیدن آنها خالی از لطف
نیست.برای رسیدن به برج ها نیاز است از میان کشتزارها جاده خاکی مناسبی را انتخاب
کنید تا ناچار به پیاده روی نشوید.
قلعه
قورتان یا گورتان :
ارگ
یا قلعه 1000 ساله قورتان با حدود 6 هکتار وسعت و در حاشیه زاینده رود خودنمایی
میکند.علیرغم تخریبهای زیاد این قلعه هنوز بسیار دیدنی است و میتواند یکی از گزینه
های اصلی برنامه شما در مسیر باشد.در کیلومتر 97 و تنها 8 کیلومتر قبل از ورزنه به
جاده فرعی قلعه قورتان که در سمت چپ (شمال ) جاده اصلی قرار دارد میرسید.سمت راست
شما روستای سهران قرار دارد.پس از کمتر از 3 کیلومتر طی مسیر در جاده فرعی و
آسفالته ذکر شده و پس از عبور از رودخانه زاینده رود به روستای قورتان میرسید و
سمت چپ خود ارگ را خواهید دید.مردم این روستا و روستاهای اطراف در اعیاد و عزا
داری ها در ارگ جمع میشوند و مراسم های ویژه اجرا میکنند که یکی از
شاخص ترین آنها مراسم عصر تاسوعاست.
پل
تاریخی ورزنه :
این
پل تاریخی که از آجر و سنگ و ساروج ساخته شده است داخل شهر ورزنه قرار
دارد.متاسفانه سالهاست که جریان آب زاینده رود را به خود ندیده است و تنها برای حفظ
زیبایی آن آب رودخانه را به صورت دریاچه ای در اطرافش محصور کرده اند و پارک ساحلی
و امکاناتی چون قایقرانی نیز در حاشیه آن مهیا است.
سفیدچادرهای
ورزنه :
در
شهر ورزنه زنان چادر سیاه بر سر نمی کنند و به طور سنتی از چادر سفید استفاده
میکنند به همین دلیل این شهر به سفید چادرها مشهور شده است.این موضوع در سفر به
ورزنه باعث جلب توجه هر مسافری میشود.به ویژه در اجتماعات زنان که معمولا یکی از
بهترین مواقع خروج آنها از مساجد است مشهود تر است
سفره
بافی در ورزنه :
سفره
بافی یا کار بافی هنری است که از دیرباز در ورزنه رونق داشته است.تار و پود و بافت
با ماکو اصول آن را تشکیل میدهد و چله اش افقی و بر روی زمین است.این هنر در حال
از بین رفتن بود و تنها شیرزن کهنسالی که مجسمه وی نیز در میدان شهر ساخته شده است
آن را زنده نگه داشت به طوری که اکنون با رونق اکوتوریسم تعدادی دیگر از زنان
ورزنه ای نیز به این هنر روی آورده اند.برای دیدن نحوه سفره بافی میتوانید به منزل
این شیرزن مراجعه کنید و در صورت تمایل با خرید سفره های زیبای پارچه ای که قیمتی
نیز ندارد به ماندگاری این هنر کمک کنید.برای هماهنگی با شماره تلفن فرزند او تماس
بگیرید (09130795763)
معرفی
دیدنیهای جاده تالاب گاوخونی :
جاده
نایین به حسن آباد جرقویه که جهتی شمالی جنوبی دارد دقیقا درحاشیه شرقی شهر ورزنه و در
نزدیکی پل های تاریخی ، رودخانه زاینده رود را قطع میکند.برای رفتن به سمت کویر
ورزنه و تپه های ماسه ای باید قسمتی ازاین جاده را به سمت جنوب طی کنید اما برای
دیدن زیباییهای تالاب گاوخونی و برخی دیدنیهای دیگر بایست وارد جاده خاکی تالاب
گاوخونی که در محل تقاطع رودخانه و جاده نایین به حسن آباد و قبل از آن در سمت
شمال قرار گرفته است بشوید.این جاده خاکی به موازات زاینده رود به سمت شرق میرود و
بسیار طولانی است طوری که پس از تالاب گاوخونی به راه خود ادامه میدهد و به استان
یزد متصل میشود.به عنوان یکی از طرحهای وزارت راه در آینده قرار است جاده
مذکوربهسازی شود تا مسافران برای سفر مابین اصفهان و یزد به جای نایین از ورزنه
عبور کنند تاحدود 30 کیلومتر کمتر بپیمایند.این جاده اکنون نیزکیفیت مناسبی
دارد.در مسیر این جاده از چند اثر تاریخی و طبیعی عبور میکنید که قابل تامل هستند.
بند
تاریخی شاخ کنار :
شاهکار
دوران صفوی اکنون بلا استفاده مانده است اما کماکان زیباست و داستانها در سینه
دارد.بند یا سدی که آب زاینده رود را ذخیره و کنترل میکرده است.در کیلومتر 16 جاده
خاکی تالاب در سمت راست (جنوب ) جاده فرعی بند شاخ کنار قرار دارد.یک کیلومتر طی
مسیر در این فرعی شما را به بند میرساند.
تالاب
گاوخونی :
در
کیلومتر 28 جاده خاکی شما دقیقا در شمال تالاب وسیع گاوخونی قرار دارید.تالاب
گاوخونی در حال حاضر وضعیت اسفناکی دارد.بستن آب رودخانه زاینده رود به عنوان تنها
تغذیه کننده تالاب باعث خشک شدن تالاب شده است که زمانی یکی از بهترین مقاصد
پرندگان مهاجر از سیبری محسوب میشد و در پهنه وسیعی پر از آب بود.اکنون تنها رگه
هایی از جویبارها و ماندابها در تالاب وجود دارد و برای دیدن پرندگان نیز بایست
خوش شانس باشید.
کوه
سیاه :
در
همین کیلومتر 28 در شمال شما کوه سیاه رنگی وجود دارد که تنها عارضه بزرگ منطقه
است و با حدود 1700 متر ارتفاع از سطح دریا و 250 متر ارتفاع از زمینهای اطراف
کاملا مشخص است.سنگ های آتشفشانی و سیاه رنگ از خصوصیات بارز این کوه است.اگر کفش
مناسب کوه پیمایی همراه دارید ، در برنامه های دو روزه یا بیشتر که فرصت دارید از
این کوه بالا بروید و مناظر بهتری از تالاب گاوخونی و نمکزار آن را ببینید.
قلعه
خرگوشی :
در
کیلومتر 57 از جاده خاکی به قلعه خرگوشی خواهید رسید.قلعه ای در دل کویر و متعلق
به دوران صفویه.شاید برای برنامه های یک روزه به دلیل فاصله زیاد و فرصت کم ، دیدن
آن منطقی نباشد اما یکی از نقاط بکر مانده و زیبای منطقه است.
معرفی
دیدنیهای جاده حسن آباد یا خارا
:
گاوچاه
ورزنه :
در
کیلومتر 1 جاده ورزنه به حسن آباد و700 متر پس از سه راه امامزاده سمت چپ فرعی
کوتاهی شما را به تنها گاوچاه باقی مانده ایران میرساند.در حال حاضر این گاوچاه
تنها جنبه توریستی دارد و برای دیدن آن بایست بلیط خریداری کنید.ساعت کار 10 صبح
تا 5 عصر است و ظهر 2 ساعت تعطیل میباشد.گاوچاه در حقیقت روشی برای بالا کشیدن آب
چاه به کمک گاو میباشد که مهندسی آن حکایت از نبوغ ایرانیان قدیم دارد.ترکیب تلاش
انسان و حیوان و کمک گرفتن از آواز ایرانی همچنین مکانیسم گاوچاه همگی بسیار جذاب
هستند.دیدن گاوچاه ورزنه فرصت زیادی نمیخواهد.آن را حتما در برنامه خود قرار دهید.
تپه
های ماسه ای کویری ورزنه :
شاید
کمتر کسی باور کند که در نزدیکی اصفهان سرسبزو یا حتی ورزنه با کشتزارهایش ،
شنزارهای روان کویری قرار دارد.در مسیر جاده ورزنه به حسن آباد (کویر خارا ) و پس
از خارج شدن از بافت مسکونی ورزنه تنها با حدود 8 کیلومتر طی مسیر در سمت چپ جاده
(شرق ) میتوانید تپه های ماسه ای را ببینید.تابلوی راهنما نیز وجود دارد و مسیر
تپه ها را به شما نشان میدهد.برای رسیدن به پای تپه ها وارد جاده خاکی که حدود یک کیلومتر طول دارد بشوید.سعی کنید از مسیر جاده خاکی خارج
نشوید چون احتمال گیر کردن اتومبیل در ماسه ها وجود دارد.تفریح بر روی ماسه های
خنک بسیار لذت بخش است و بدون شک اگر تجربه نخست شما باشد گذر زمان را تا چند
ساعتی فراموش می کنید.بنابراین به نوعی زیباترین بخش برنامه یک روزه شما همین جاست
و لازم است فرصت مناسبی به آن اختصاص دهید.ممکن است کمی دیر به اصفهان بازگردید یا
اینکه سرمای کویر شما را آزرده کند اما غروب کویر را هم تجربه کنید و مناظر آن را
ببینید تا خاطره یک روز بی نظیر را تکمیل کنید.
کویر
خارا :
کویر
خارا دارای وسعت زیادی است و سراسر مناطق شرقی جاده ورزنه به حسن آبادو خارا و حتی
مناطق جنوبی تررا در برگرفته است.بیشتر آن شنزار است و با توجه به نزدیکی به شهر
اصفهان ، هدف مناسبی برای کویرنوردان محسوب میشود که بررسی ویژگیهای آن در این
مقاله گردشگری نمی گنجد.تنها به ذکر این موضوع اکتفا میکنیم که طی مسیر در عمق
کویر مذکور مستلزم آشنایی با کویرنوردی و داشتن تجهیزات مناسب است اما اگر صرفا
قصد گردشگری دارید با توجه به شباهتهای موجود میتوانید به کویر ورزنه اکتفا کنید.
دیگر
دیدنی های منطقه :
خوشبختانه
موزه مردم شناسی ورزنه و چاههای آرتزین (آب جهنده از دل چاه ) که در اطراف رودخانه
قرار دارند در آستانه آماده شدن برای بازدید عمومی هستند و شاید تا زمانی که شما
به ورزنه میروید شانس دیدن آنها را پیدا کنید.
خانه تاریخی یوسفی : محل موزه مردم شناسی ورزنه
مختصات
ها :
منار
زیار
32°30'47.15" N 51°57'25.20" E
مسجد
برسیان
32°31'20.95" N 52°01'55.22" E
پل
اژیه
32°26'47.54" N 52°23'12.52" E
قلعه
قورتان
32°27'03.37" N 52°33'22.47" E
پل
ورزنه
32°25'27.47" N 52°39'21.05" E
ابتدای
جاده تالاب گاوخونی
32°25'31.30" N 52°39'37.03" E
بند
تاریخی شاخ کنار
32°20'57.49" N 52°48'07.39" E
کوه
سیاه
32°18'27.55" N 52°54'27.48" E
قلعه
خرگوشی
32°11'54.89" N 53°11'28.83" E
گاوچاه
ورزنه
32°24'26.32" N 52°39'16.09" E
تپه
های ماسه ای
32°20'19.43" N 52°40'47.05" E
نگارنده
: احسان امین جواهری