چند روز پیش یکی از همنوردان در گروه چت عکسی رو از کوه صفه منتشر کرد و بین سایر همنوردها بحثی در مورد محلی که عکس ازش گرفته شده درگرفت، بعد از اینکه محل عکس برداری رو روی گوگل ارت اعلام کردم چند نفر از دوستان در مورد نحوه مکانیابی عکس سوال کردن و از اونجایی که حس کردم شاید بتونه مطلب مفیدی باشه، سعی کردم به صورت کوتاه یه توضیحی رو ارائه کنم

در ابتدا لازمه که یه توضیح مختصر در مورد نحوه مکانیابی در نقشه خوانی  با روش برش رو ارائه کنم که البته دوستانی که دوره نقشه خوانی و کار با قطب نما رو سپری کرده باشن به خوبی با این کار آشنا شدن:

در این شیوه مهمترین نکته اینه که چند عارضه مشخص (هر عارضه ای که یه نقظه یا خط راستای شاخص داشته باشه، مثل قله، گردنه، یال، خط الراس، ساخته های دست بشر، پیچ رودخانه یا جاده و ...) رو هم در نقشه و هم در محیط پیرامون پیدا کنیم، بعد با امتداد دادن راستای عارضه و تصویرش در نقشه، به راحتی محل برخورد این امتدادها رو به عنوان محل خودمون در نقشه پیدا خواهیم کرد.

همونطور که در تصاویر زیر به عنوان نمونه می بینید:

عملا در هنگام یافتن موقعیت محل ثبت عکس هم همین کارو می کنیم؛ یعنی فرض می کنیم ما جای عکاس ایستادیم و داریم به منظره ای که اون دیده نگاه می کنیم، حالا با پیدا کردن چند عارضه شاخص روی منظره (عکس) و پیدا کردن همون عوارض روی نقشه (گوگل ارت) به راحتی مکانیابی به انجام خواهد رسید، البته بعد از اینکه کلیت کار انجام شد میتونیم از نشانه ها و عوارض دیگه برای کنترل صحت کار و بالابردن دقت کارمون بهره ببریم.

نکته مهم:

در ابتدا باید حواسمون رو به یه نکته خیلی مهم جمع کنیم، اون هم تاریخ عکسبرداری، تاریخ عکسهای گوگل و تغییراتیه که ممکنه در مدتی که سپری شده در محیط اتفاق افتاده باشه؛ مثلا اگه یه عکس 30 سال پیش گرفته شده، نباید انتظار داشته باشیم که ساختمونهای قابل مشاهده در اون عکس رو الان هم عینا ببینیم؛ یا اگه یه عکس همین امروز گرفته شده، باید توجه داشته باشیم که عکسهای گوگل ارت ممکنه مال یکی دو سال پیش باشه و عوارض موجود امروز  در اون موجود نباشه.

برگردیم به مثال خودمون

خب عکسی که ما داشتیم این عکس بوده که از شانس ما عکس بسیار خوب و با عوارض قابل شناسایی عالیه، لطفا خوب به عکس نگاه کنین و در مرحله اول عوارض شاخصی که در دور پیدا هستن رو مشخص کنید:

چیزی که در اولین نگاه مشخصه اینه که عکس از روی یه ارتفاع بلند گرفته شده که پنجره یا پشت بام یه ساختمان به نظر میاد، و محل برداشت عکس تو محدوده شهری مسکونی واقع شده.

عوارض شاخصی که من دیدم اینها هستن:

F1 و F2 : دوطرف پیش آمدگی کوه صفه

F3 : برآمدگی پیشانی که تقریبا همتراز با پیش آمدگی صفه است
F4 : مجموعه ساختمانی شاخص در حال ساخت

F5 : باز هم یه مجموعه ساختمانی که البته دقیقا در کنار خیابون قرار داره

خب حالا با مشخص شدن این عوارض میایم سراغ نرم افزار گوگل ارت بعد از اینکه بازش کردیم کوه صفه که از همه شاخص تره رو در ابتدا و بعد هم سایر موارد رو پیدا می کنیم:

خب یادمون باشه که همه این شاخص ها رو توی عکس دیدیم ، پس برعکسش هم صادقه، یعنی از همه این شاخصها محل عکسبرداری قابل مشاهده است. با توجه به زوایای مشخص در عکس و اینکه مشخصه محل برداشت عکس در منطقه مسکونی واقع شده، عملا محدوده ای که میتونه عکس از اونجا برداشته شده باشه محدود میشه.

حالا سعی می کنیم یه مقدار توی عکس بیشتر دقیق بشیم و جزئیات نزدیکتری رو استخراج کنیم:

F6 : دشت خاکی بزرگ و بدون ساخت و ساز و فاقد پوشش گیاهی

F7 : ناحیه دارای پوشش گیاهی دائمی (درختان همیشه سبز) که بین درختان سقف ساختمانهایی که صنعتی به نظر می رسند (سوله) هم بعضا دیده میشه

F8 : ساختمان صنعتی شاخص (سوله)

F9 : اتوبان یا خیابان مشخص

خب با توجه به این نکات محدوده ای که عکاس عزیز ما اونجا قرار داشته خیلی محدودتر میشه، میشه بگیم یه جایی اینجاهاست:

خب، حالا که محل حدودی مکان عکسبرداری مشخص شد، نیاز به جزئیات بیشتری داریم تا بتونیم دقت مکانیابی رو تا حد امکان ببریم بالا، اگه به عکس دقت کنیم، همینطور به تصویر هوایی محدوده ای که پیدا کرده بودیم، شاخص های بسیار خوبی رو میتونیم استخراج کنیم:

F10 : این نکته بسیار حائز اهمیته که ما دو ردیف ساختمانی مسکونی در مقابل می بینیم ، پس محل عکاسی در سومین ردیف ساختمانی واقع شده

F11 و F13 : شکل خاص پشت بام ساختمانهای مقابل

F12 : هر کی مدرسه رفته باشه خوب میدونه این مدل نقاشی دیواری، توی حیاط بزرگ، نشاندهنده حیاط بزگ یه مدرسه است!

و به غیر از اینها، نشانه های بسیار خوبی مثل درختهایی که در این منطقه پراکنده هستن و ...

و یه نکته مهم دیگه اینه که محل عکسبرداری به پشت بامهای منازل اطراف مشرفه، پس یعنی نسبت به ساختمانهایی که تو عکس دیده میشن ساختمان بلندتریه

پس با دیدن تمام این موارد میتونیم تقریبا مطمئن باشیم که کارمون رو درست انجام دادیم

در نهایت برای کنترل مضاعف، میتونیم یه بار روی گوگل ارت زاویه دید رو چک کنیم.

زاویه دید عکس 

نکته دیگه که البته ما تو این مثال ازش استفاده زیادی نکردیم فواصل در عکس و تخمین اونهاست، اگه بتونیم تخمین بزنیم که محل عکسبرداری با سوژه معلوم چقدر فاصله داشته، به خوبی میشه از این آیتم هم در تخمین موقعیت بهره ببریم.

دقیقا از همین شیوه میشه برای مکانیابی عکسهایی که در طبیعت گرفته شدند هم استفاده کرد.

همینطور تصور کنید با این شیوه میتونین از کسی که تو یه منطقه گم شده ولی ارتباط اینترنتی از طریق گوشی تلفن همراه داره، درخواست کنید که یکی یا چند تا عکس از عوارض شاخص اطرافش برای شما بگیره و ارسال کنه تا سریعتر بتونید بهش کمک کنید ( البته درخواست اینکه جی پی اس گوشیش رو روشن کنه و لوکیشن خودش رو ارسال کنه راحت تره! )، حتی ممکنه امکان ارسال عکس نباشه، میتونید از شخص بخواید که عوارضی که میبینه رو براتون شرح بده... (که در عمل هم استفاده میشه و مستلزم شناخت خیلی خوب روی منطقه و شناخت نقاط قوت و ضعف نرم افزار گوگل ارته)

میشه از عکسهای گرفته شده در یک برنامه (که حتی در اون حضور نداشته ایم)، اطلاعات بسیار خوبی جهت اجرای برنامه های آتی استخراج کرد و...

چه کاربریهای دیگه ای به نظر شما می رسه؟

امیدوارم از این مطلب استفاده کافی برده باشید.

اگه دوستان نظری در این خصوص دارن، اشتباهی جایی می بینن یا برای تکمیل نکته ای به نظرشون میرسه، خوشحال میشم که نظراتتون رو بشنوم.

ارادتمند

جاوید کاظم زاده عطوفی

 منبع تصاویر:

طرح درس نقشه خوانی و کار با قطب نما فدراسیون کوهنوردی
گوگل ارت

لینک مطلب فوق در سایت گروه کوهنوردی اژکهن